Tolhuis

Leefbaarheid en wijkontwikkeling

Bewoners waarderen het woon- en leefklimaat in hun wijk gemiddeld met een rapportcijfer 7,1. Deze ruime voldoende (afgerond) is vergelijkbaar met het gemiddelde in stadsdeel Dukenburg (7,2) en lager dan de gemiddelde waardering in Nijmegen (7,5). Het rapportcijfer voor de buurt is in de lange termijn (licht) gedaald en schommelt in de korte termijn.

Wijkmonitoring laat negatieve aandachtspunten in de wijkontwikkeling van de laatste jaren zien. Bewoners zijn kritisch, een grote groep geeft aan dat de buurt achteruit gaat. De ontwikkeling van de marktwaarde van woningen blijft achter. Er zijn meer veiligheidsincidenten geregistreerd.

Leefbaarometer.nl beoordeelt de leefbaarheid in de wijk in 2020 als voldoende, dat was in 2012 nog zwak. Over de wijk verspreid zijn diverse aandachtsgebieden met leefbaarheidsrisico's aangegeven (beeld 2020).

Een relatief hoog aandeel van 34% vindt de buurt waarin men woont het afgelopen jaar achteruitgegaan. De grootste groep inwoners vond de wijk stabiel (57%), een kleiner deel zag vooral vooruitgang (8%).

Negatieve ontwikkelingen in de woonomgeving zijn volgens bewoners vooral:

1. meer rotzooi, zwerfvuil of afval;
2. meer geluidsoverlast;
3. slechter onderhoud van groenvoorzieningen;
4. meer overlast hardrijdend verkeer;
5. meer parkeeroverlast;
6. verslechtering parkeermogelijkheden.

Positieve ontwikkelingen in de woonomgeving zijn in de ogen van wijkbewoners vooral:

1. buurt schoner en netter, algemeen beeld;
2. meer of betere speelvoorzieningen voor kinderen;
3. meer groenvoorzieningen;
4. beter onderhoud groenvoorzieningen;
5. verjonging van de buurt.

Kenmerkend voor het voorzieningenaanbod:

• Tolhuis kent zelf geen voorzieningen voor dagelijkse producten. In de naastgelegen wijk Zwanenveld is een stadsdeelcentrum aanwezig, in Meijhorst een grote supermarkt;
• Er zijn nauwelijks ontmoetingsmogelijkheden in de zin van wijkaccommodatie of horeca. De wijk kent een paar informele (particuliere) wijkaccommodaties;
• Sociaal-medische voorzieningen zijn er nauwelijks. Huisartsen, tandartsen of fysiotherapie zijn wel aanwezig in het aanliggende Meijhorst;
• Voor sporten en bewegen zijn er mogelijkheden: een overdekte kunstijsbaan, fitness, sport- en gymzaal en enkele verenigingen. In de openbare ruimte zijn er diverse sport- en speelplekken, behoorlijk verspreid over de wijk.

Een relatief grote groep inwoners voelt zich hier (vaak of soms) onveilig in eigen buurt: 25% versus 17% in geheel Nijmegen. Deze mensen geven diverse redenen en oorzaken aan, veel genoemd zijn:

• mensen in de buurt die ik vanwege hun gedrag niet vertrouw;
• groepen jongeren op straat in de buurt;
• stille, afgelegen plaatsen in de buurt;
• donkere, slecht verlichte plaatsen in de buurt.

De politiecijfers voor deze wijk zijn vergelijkbaar met het stedelijk beeld. Alleen het aantal gemelde woninginbraken ligt lager dan gemiddeld en het aantal auto-inbraken ligt hoger dan het stedelijk gemiddelde.

Het aantal inwoners loopt licht terug in de periode 2011-2021. Alle leeftijdsklassen tot 60 jaar laten een daling zien, en in de leeftijdsgroepen boven de 60 is een stijging te zien.

Sterktes en aantrekkingskracht

In zijn algemeenheid zijn de Dukenburgse wijken ruim en groen van opzet, liggen in een aantrekkelijke omgeving en de woningen zijn er betaalbaar. De Dukenburger is trots op het open karakter van de wijken, de rust, het groen en de ruimte. De groene openbare ruimte met bomen, water en bosschages is aantrekkelijk. Al bij het ontwerp werd de recreatieve waarde van de omgeving als voordeel van de uitbreidingslocatie Dukenburg genoemd.

Ook Tolhuis wordt geprezen om zijn overvloed aan groene ruimte. De Teersdijk met zijn herkenbare bomenlaan, Tolhuisje en dierenweide is een belangrijke historische plek. Bewoners beschrijven elkaar als de Veertigers, Vijftigers of Zeventigers. En dat gaat niet over hun leeftijd, maar om de straatbenaming. Soms is het lastig de weg vinden, maar voor kinderen is de wijk een heerlijke ontdekplek. Tolhuis kent een grote verscheidenheid aan woningtypes en architectuur.

Een groot deel van de inwoners is gehecht aan de eigen buurt: 60,1% (70% in Nijmegen, 2021). Maar er is hier ook een groep (33,4%) die niet aan de buurt is gehecht. Er wonen hier veel Nijmegenaren van niet-westerse afkomst. Ruim de helft van de inwoners vindt het samenleven van diverse etnische groepen goed gaan, slechts 4% vind dat hier niet goed gaan.

Inwoners zijn relatief tevreden over de groenvoorzieningen in de wijk (80% versus 66% in Nijmegen, 2021) en over de winkels om dagelijkse boodschappen te doen.

Relatief honkvaste bevolking: verhoudingsgewijs laag aantal vestigers en vertrekkers jaarlijks (circa 10% van de bevolking, beeld 2021). Als je eenmaal in Tolhuis woont is het een prima wijk om te wonen. Bewoners wonen hier gemiddeld 17 jaar, gemiddelde in Nijmegen is 13 jaar.

De school in de wijk (een bijzondere school) loopt volgens wijkprofessionals goed. Positieve meerwaarde, ook vanwege kindcentrum en activiteitencentrum. Er is hier ook veel ruimte en mogelijkheden om te spelen.
De nieuwbouw Hof van Nijmegen (rand Tolhuis-Meijhorst) geeft een nieuwe impuls aan de wijk. Dit volgens wijkprofessionals vanwege diversifiëring van woningaanbod en de mensen die er wonen. Dit project neemt tegelijkertijd een onbestemd stuk verloederd landschap weg uit de wijk.

Er zijn hier veel laagbouwwoningen (69% van het totaal in 2021), een gewilde categorie.

Aandachtspunten

Buurtproblemen die volgens bewoners met voorrang moeten worden opgepakt:

1. rotzooi, zwerfvuil of afval;
2. onderhoud groenvoorzieningen;
3. overlast van (hang)jongeren;
4. geluidsoverlast;
5. overlast van hardrijdend verkeer;
6. gebrekkig onderhoud of slechte staat trottoirs en wandelpaden;
7. drugsoverlast, junks, dealers;
8. afvalinzameling kan beter;
9. tekort aan parkeerplaatsen;
10. parkeeroverlast.

Een duidelijke meerderheid van de inwoners vindt de buurt voldoende schoon (81%).Vernielingen zijn volgens bewoners een probleem. Bijna 15% vindt dat er veel wordt vernield in de buurt (Nijmegen: 9% in 2021).
Veel bewoners hebben hier overlast van hondenpoep (40% versus 27% in Nijmegen in 2021).

Een behoorlijk deel van de inwoners is en blijft maatschappelijk kwetsbaar:

• Er wonen relatief veel laagopgeleiden 39% in 2019 versus 22% in Nijmegen. Dit is de afgelopen jaren afgenomen.
• De wijk kent relatief veel inwoners uit de laagste welstandsklasse.
• De wijk kent een behoorlijk hoog aandeel uitkeringen: 10,8% van de 14-65-jarigen, Nijmegen 6,6% (2021, Participatiewet). Al daalt dit aandeel de afgelopen jaren.
• Het aantal mensen wat een inkomen heeft tot 110% van het sociaal minimum wijkt niet veel af van het Nijmeegse gemiddelde (16,9% versus 15,5%).

De woningen liggen hier wat minder goed in de markt, tegelijkertijd zijn deze meer betaalbaar. De waarde ligt gemiddeld €16.000,- lager dan bij soortgelijke woningen in andere delen van Nijmegen. Dit komt bijvoorbeeld door het imago van de wijk of afstand tot het centrum. De waardevergelijking is modelmatig.

Groene open wijk met contrasten tussen deze gebieden met koopwoningen en gebieden met huurwoningen. Dit zorgt ook voor een uiteenlopend woon- en leefklimaat en daardoor ook imago, waardoor het beeld per straat kan verschillen. Er is wel een ontmoetingsplek waar activiteiten vanuit de wijk kunnen worden georganiseerd, maar door verschillende oorzaken is dit (nog) niet voldoende van de grond gekomen. Door het ontbreken van andere voorzieningen zou het voor de wijk Tolhuis echter wel een belangrijke functie kunnen krijgen om het leefklimaat en imago te verbeteren. Wijkprofessionals geven ook aan dat er in sommige gebieden wel veel bewonersinitiatieven en burgerparticipatie is.