Hatert

Leefbaarheid en wijkontwikkeling

Bewoners waarderen het woon- en leefklimaat in hun wijk Hatert gemiddeld met een rapportcijfer 6,9. Deze ruime voldoende is duidelijk lager dan de gemiddelden in het stadsdeel Nijmegen-Zuid (7,4) en in Nijmegen (7,5). Het rapportcijfer voor de buurt is over de jaren heen behoorlijk stabiel.

Wijkprofessionals beschrijven een multiculturele wijk met een grote diversiteit aan bewoners, en relatief veel huurwoningen met een lage huur.

Zij onderscheiden diverse deelgebieden. Ten zuiden van de Hatertseweg de grote volkswijk met goedkope sociale huurwoningen.  Mensen kennen elkaar, er is veel onderling contact, culturen leven naast elkaar. In een nieuwbouwgebiedje dat bekend staat als het ‘circusterrein’ wonen veel werkenden, middelbaar of hoger opgeleid, vaak zonder kinderen. Zij voelen zich er zeker thuis, maar hebben minder binding met Hatert. Aan de andere kant van de Hatertseweg  de Edelstenenbuurt met vooral koopwoningen gecombineerd met hoogbouw en aanwezigheid van studenten. Een meer stedelijk karakter en wat minder sociale cohesie.

Wijkmonitoring laat een stabiel woon- en leefklimaat zien. Wel met de aantekening dat verhoudingsgewijs veel bewoners de wijk zien verslechteren.

Leefbaarometer.nl beoordeelt de leefbaarheid in de wijk al geruime tijd (ook in 2020) als zwak. Een substantieel deel van de wijk, vooral ten zuiden van de Hatertseweg, is als aandachtsgebied met leefbaarheidsrisico's aangegeven (beeld 2020).

Voor wijkprofessionals blijft de kern van het leefbaarheidsvraagstuk hier hoe zoveel verschillende, veelal kwetsbare mensen en nationaliteiten toch op een goede manier kunnen samenleven.

Een relatief groot deel van de inwoners vindt de buurt waarin men woont het afgelopen jaar zoals gezegd achteruit gegaan: 37%. De helft vindt de buurt stabiel gebleven (51%). Zo’n 13% vindt dat Hatert is vooruitgegaan.

Negatieve ontwikkelingen in de woonomgeving zijn volgens bewoners vooral:

1. meer rotzooi, zwerfvuil of afval;
2. meer overlast van (hang)jongeren;
3. drukker verkeer;
4. saamhorigheid en onderlinge betrokkenheid blijven achter;
5. meer geluidsoverlast;
6. verkamering van woningen, te veel kamerbewoning;
7. meer criminaliteit en geweld, buurt onveiliger geworden;
8. meer overlast hardrijdend verkeer.

Positieve ontwikkelingen in de woonomgeving zijn in de ogen van wijkbewoners vooral:

1. buurt is schoner en netter, algemeen beeld;
2. renovaties in de wijk;
3. meer of beter onderhoud groenvoorzieningen;
4. meer of betere winkels;
5. onderhoud en staat van de wegen verbeterd;
6. betere sociale samenhang en onderlinge betrokkenheid.

Hatert kent verhoudingsgewijs een hoog aandeel bewoners met een niet-westerse achtergrond. Ook is er een substantiële etnische groep met een westerse achtergrond. Wijkprofessionals signaleren een behoorlijke instroom van vluchtelingen in de goedkope huurhuizen de laatste jaren.

Kenmerkend voor het voorzieningenaanbod:

• Uitgebreid aanbod van supermarkten in verschillende omvang, gecentraliseerd gelegen in wijk. Daarbij enkele winkels met dagelijks aanbod, ook v.w.b. drogisterij-artikelen/uiterlijke verzorging.
• De wijk kent met meerdere horecavestigingen en een centraal gelegen wijkaccommodatie diverse ontmoetingsmogelijkheden.
• Er is hier een gespreid aanbod aan huisartsen, tandartsen of fysiotherapie.
• Voor sporten en bewegen is een gespreid aanbod in de wijk aanwezig: sportzaal, beweegroute, enkele verenigingen en fitness. In de openbare ruimte zijn er diverse sport- en speelplekken, behoorlijk verspreid over de wijk. Ook is er een Cruyff Court.

Een relatief grote groep inwoners voelt zich hier (vaak of soms) onveilig in eigen buurt: 27% versus 17% in geheel Nijmegen. Dit is al langere tijd een vertrouwd beeld voor Hatert. Deze mensen geven diverse redenen en oorzaken aan, veel genoemd zijn:

1. drugsdealers en/of drugsverslaafden in de buurt;
2. mensen in de buurt die ik vanwege hun gedrag niet vertrouw;
3. groepen jongeren op straat in de buurt;
4. drugsdealers en/of drugsverslaafden in de buurt;
5. de criminaliteit in de buurt;
6. stille, afgelegen plaatsen in de buurt.

De politiecijfers zijn zeker niet ongunstig. Naar verhouding komen auto-inbraken niet veel voor (tevens afgenomen) en is het aantal woninginbraken, fietsendiefstallen en vernielingen steeds minder zichtbaar in de registraties.

In de loop der jaren zijn er wel meer meldingen en aangiften gedaan van bedreiging/mishandeling en jeugdoverlast. Het aandeel inwoners dat jongerenoverlast of drugsoverlast aangeeft, of als één van de belangrijkste buurtproblemen ziet, is ook bovengemiddeld.

Hatert laat groei van inwoneraantal zien in de jaren 2011-2016. De wijk kent een relatief flinke toename van 80+ers en ook een groei van 40-59 jarigen (tegen de stedelijke trend in). De leeftijdsopbouw is al met al tamelijk gemiddeld.

Sterktes en aantrekkingskracht

Hatert heeft een strakke stedenbouwkundige opbouw en een sterke eigen identiteit. Kenmerkend zijn de verschillende woonbuurten, met daartussen vaak open en ruime (groen)stroken. Het noordelijk deel van de wijk bestaat voornamelijk uit koopwoningen, de zogenaamde ‘Edelstenenbuurt’. Het gebied ten zuiden van de Hatertseweg bevat overwegend gunstig geprijsde huurwoningen. Hatert kent een aantrekkelijke, ruime en groene overgang naar de stadsrand.

Volgens wijkprofessionals zijn sterke punten van Hatert vooral:

• betaalbare woningen, lage huren;
• goed aanbod aan voorzieningen, scholen;
• opvang voor de jeugd, veel sportfaciliteiten, speelplekken voor kinderen
• betrokkenheid van bewoners, veelheid aan activiteiten (door Corona wel minder);
• een multiculturele, bruisende wijk waar veel activiteiten worden georganiseerd. Mensen zoeken elkaar op en dat is buiten ook duidelijk zichtbaar;
• tegelijkertijd zijn er ook veel rustige delen in de wijk, en veel groen.
• ligging aan Maas-Waalkanaal is aantrekkelijk, biedt kansen;
• gunstige ligging t.o.v. uitvalswegen.

Aandachtspunten

Buurtproblemen die volgens bewoners met voorrang moeten worden opgepakt:

1. rotzooi, zwerfvuil of afval;
2. overlast van hardrijdend verkeer;
3. criminaliteit, geweld, onveiligheid;
4. overlast van (hang)jongeren;
5. gebrekkig onderhoud of slechte staat van wegen;
6. onderhoud groenvoorzieningen;
7. wegen, diverse problematiek;
8. overlast van honden;
9. verkeersdrempels, voorzieningen om hard rijden te voorkomen
10. straatverlichting kan beter.

Als het gaat om de woningmarkt het volgende. De waarde van woningen is hier verhoudingsgewijs laag, wat duidt op een zwakkere woningmarktpositie. Vooral appartementen in Hatert hebben naar verhouding een lage WOZ-waarde. De woningen liggen hier niet zo goed in de markt, tegelijkertijd zijn deze meer betaalbaar. Gemiddeld genomen ligt de waarde hier €24.000,- lager dan bij soortgelijke woningen in andere delen van Nijmegen. Dit komt bijvoorbeeld door het imago van de wijk of afstand tot het centrum. De waardevergelijking is modelmatig.

Rond het sociaal klimaat zijn er diverse aandachtspunten:

• De sociale samenhang laat volgens bewoners te wensen over. Het elkaar kennen, met elkaar omgaan, de saamhorigheid en de mate waarin mensen zich thuis voelen bij anderen in de buurt worden lager beoordeeld dan elders (2021). Wijkprofessionals spreken over groepen die langs elkaar heen leven, burenconflicten, overlast jongeren en teveel onbegrip andere nationaliteiten. Door Corona is er minder verbinding geweest, minder contact. Dit is wel van belang: bewoners moeten elkaar blijven kennen om de diversiteit meerwaarde te laten hebben.
• Veel bewoners voelen zich medeverantwoordelijk voor de leefbaarheid in hun buurt (65%), maar een behoorlijk aandeel (20% versus 12% in Nijmegen als geheel) voelt zich niet verantwoordelijk.
• Er wonen hier veel Nijmegenaren van niet-westerse afkomst. Bijna een derde van de inwoners (31% versus 46% in Nijmegen als geheel) vindt het samenleven van diverse etnische groepen goed gaan, 16% geeft aan dat hier niet goed gaat (in Nijmegen is dat 9% in 2021).
• Criminaliteit, drugsoverlast en vernielingen op de groene schoolpleinen blijven aandacht (van wijkprofessionals) vragen. Zo'n 16% van de inwoners signaleert dat overlast van groepen jongeren vaak voorkomt (Nijmegen 13% in 2021). Ook hebben veel bewoners overlast van hard rijdend verkeer.

Ook de openbare ruimte kent specifieke attentiepunten:

• De meeste inwoners zijn tevreden met groenvoorzieningen in de buurt, maar een relatief hoge 25% is dat niet. Deze mensen geven diverse redenen en oorzaken aan, veel genoemd zijn:
  • Ontevreden over onderhoud groen;
  • Er ligt te veel rommel tussen het groen;
  • Er wordt te weinig gesnoeid.
• Een kleine 41% van de inwoners van Hatert vindt de wegen in de buurt hier goed onderhouden, maar een verhoudingsgewijs hoge 37% ziet op dit vlak problemen (Nijmegen 23% in 2021).
• Een meerderheid van de inwoners vindt de buurt voldoende schoon (52%), maar een (grote) groep van 44% ziet problemen op dit vlak (in Nijmegen is dat 27% in 2021). Wijkprofessionals beschrijven een vervuiling door de eigen bewoners, wat veel zwerfvuil oplevert dat erg lang blijft liggen. Ook hebben veel bewoners overlast van hondenpoep.

Huishoudensproblematiek is een belangrijk thema voor (delen van) Hatert. Samenhangend met de samenstelling van de woningvoorraad en de werking van de woningmarkt wonen hier veel kwetsbare Nijmegenaren. Zo kent ruim 7% van de huishoudens een stapeling van ondersteuningsregelingen in 2020 (inkomen, zorg, welzijn).

Een deel van de bevolking is economisch kwetsbaar, 23,1% van de huishoudens heeft een inkomen tot 110% sociaal minimum (Nijmegen: 15,5% in 2019). De wijk kent een behoorlijk hoog aandeel uitkeringen: bijna 12,3% van de 14-65-jarigen, Nijmegen bijna 6,6% (2021, Participatiewet). Zo'n 12% van de huishoudens wordt hier tot de laagste welstandsklasse gerekend (Nijmegen 4%).

Er wonen relatief veel laag opgeleiden 37% in 2019 versus 22% in Nijmegen. Dit verschil is de afgelopen jaren wel afgenomen.

Wijkprofessionals zien veel problematiek is achter de voordeur. Vaak speelt er een combinatie van factoren. Veel besproken zijn sociaal economische problematiek (lage inkomens, werkloosheid, toegenomen financiële problematiek), verminderde kansen voor de jeugd (verwachtte ontwikkelingsachterstand jeugd, taalachterstanden), gezondheidsproblemen en ongezonde levensstijl, psychische problematiek en ook criminaliteit.